Waarom krimpen oude mensen?
Je kent het vast wel: je opa die vroeger groter was dan de koelkast, maar inmiddels net de bovenkant van het aanrecht haalt. Het lijkt misschien alsof hij steeds dieper in zijn schoenen zakt, maar nee hoor — hij krimpt echt. Geen magie, geen samenzwering. Het is gewoon een biologisch cadeautje van Moeder Natuur. In dit artikel duiken we in het wonderlijke (en ietwat frustrerende) proces dat ervoor zorgt dat mensen met de jaren letterlijk een beetje kleiner worden.
De rol van de wervelkolom
Stel je je wervelkolom even voor als een goed gestapelde toren van Jenga-blokjes met zachte schijfjes ertussen. Die schijfjes — gemaakt van kraakbeen — zijn als de kussentjes die het allemaal een beetje comfortabel houden. Maar naarmate we ouder worden, drogen die kussentjes uit, alsof ze te lang in de zon hebben gelegen zonder zonnebrand. Ze worden dunner en slapper, en dat proces noemen we met een chique woord discusdegeneratie. Het gevolg? De toren zakt langzaam in.
En alsof dat nog niet genoeg is, kan je ruggengraat ook nog eens een nieuwe houding aannemen — meestal een met een bochtje dat je liever niet had gehad. Denk aan osteoporose (botontkalking) of kyfose (een soort ronding in de bovenrug die doet denken aan Gollum). Samen zorgen ze ervoor dat je letterlijk met gebogen rug door het leven gaat.
Botontkalking (osteoporose)
Osteoporose is de onzichtbare saboteur van je botten. Vooral vrouwen na de menopauze weten er alles van. Je botten verliezen hun dichtheid en veranderen langzaam in fragiele rietjes. En ja, dat klinkt net zo dramatisch als het is. Je wervels kunnen hierdoor inzakken alsof ze zich gewonnen geven, en je verliest zomaar een paar centimeter — zonder dat je een dieet hebt gevolgd.
Gelukkig kun je terugvechten met calcium, vitamine D, beweging en zo nodig wat medicatie. Maar zelfs met een dieet waar de zuivelindustrie trots op zou zijn, blijft het vaak een gevecht tegen de tijd.
Verlies van spiermassa
Alsof je botten het niet al zwaar genoeg hebben, beginnen je spieren ook met pensioen te gaan. Dit noemen we sarcopenie, en nee, dat is geen exotische vakantiebestemming. Je spieren nemen afscheid in fases, en dat merk je niet alleen aan je kracht, maar ook aan je houding. Voor je het weet loop je met een houding die je moeder vroeger zou corrigeren met een klop op je rug: “Rechtop zitten!”
En ja, door dat ingezakte postuur lijk je kleiner, zelfs al ben je technisch gezien niet nóg verder gekrompen. Het oog wil ook wat — maar krijgt het hier even niet.
Andere factoren
Alsof veroudering nog niet creatief genoeg was, gooit het er nog een paar extra factoren tegenaan:
- Gewrichtsslijtage: Denk aan artritis en andere ellende in je gewrichten. Alles kraakt, piept en past zich aan, ook je houding.
- Verminderde hydratatie: Oudere lichamen houden minder vocht vast. Niet ideaal, want kraakbeen en weefsels zijn net sponsjes. Droog = krimp.
- Genetica: Soms heb je gewoon pech. Als het in de familie zit om als een trekpopje in te storten, dan is de kans groot dat jij hetzelfde lot treft.
Hoeveel krimpen we gemiddeld?
Gemiddeld raken we ergens tussen de 1 en 3 centimeter kwijt na ons 40e. Alsof dat getal nog niet confronterend genoeg is, kunnen we na ons 70e gerust nog 5 centimeter inleveren. Mensen met osteoporose hebben dan vaak het gevoel dat ze elke keer opnieuw de bovenkastjes moeten afstellen. Spoiler: het ligt niet aan de keukenkastjes.
Conclusie
Dat we wat inleveren in de lengte hoort erbij — net als grijze haren en ineens gekke geluiden maken als je opstaat. De boosdoeners? Je wervelkolom, botontkalking, spierverlies en nog een paar geniepige extra’s. Gelukkig kun je met een gezonde leefstijl, wat beweging (nee, Netflix-tippen telt niet) en goede voeding het proces wat afremmen. En als je snapt wáárom je krimpt, kun je er met wat zelfspot en een rechte rug (voor zolang het nog lukt) iets relaxter mee omgaan.