Wat is vrijdag de 13e precies?
Vrijdag de 13e is de dag waarop de 13e van de maand op een vrijdag valt. In veel westerse culturen wordt deze dag als ongeluksdag beschouwd, deels door religieuze overtuigingen en deels door bijgeloof. Maar hoe vaak komt deze dag eigenlijk voor?
Hoe vaak komt vrijdag de 13e voor?
Gemiddeld komt vrijdag de 13e 1 tot 3 keer per jaar voor. Het exacte aantal varieert per jaar, afhankelijk van hoe de kalenderdagen vallen. Het minimum is één keer, en het maximum is drie keer per kalenderjaar.
Over een cyclus van 400 jaar (het aantal jaren voordat de gregoriaanse kalender zich herhaalt), komt vrijdag de 13e 688 keer voor. Dat is gemiddeld 1,72 keer per jaar.
Waarom komt het soms vaker voor dan andere jaren?
De frequentie van vrijdag de 13e hangt af van hoe het jaar begint. Als bijvoorbeeld een maand op een zondag begint, dan valt de 13e van die maand automatisch op een vrijdag. Dit komt doordat de dagen van de week verschuiven per maand en per jaar, afhankelijk van of het een schrikkeljaar is en waar het jaar start.
Voorbeelden per jaar:
- In 2023 viel vrijdag de 13e in januari en oktober.
- In 2024 is er maar één vrijdag de 13e: in september.
- In 2026 komt vrijdag de 13e drie keer voor: in februari, maart en november.
De rol van schrikkeljaren
Schrikkeljaren voegen een extra dag toe aan februari (29 dagen in plaats van 28). Dit zorgt voor een verschuiving in de kalender die invloed heeft op de weekdagen van de maanden erna. Hierdoor kunnen er jaren zijn waarin vrijdag de 13e meer of minder vaak voorkomt dan gemiddeld.
Waar komt het bijgeloof vandaan?
Het idee dat vrijdag de 13e ongeluk brengt, is een mix van twee afzonderlijke negatieve overtuigingen: het getal 13 en de dag vrijdag.
Het getal 13
In veel culturen wordt 13 als ongeluksgetal gezien. Bijvoorbeeld: bij het Laatste Avondmaal zaten 13 mensen aan tafel — de 13e was Judas, de verrader. Veel gebouwen slaan dan ook verdieping 13 over in de nummering.
De dag vrijdag
Vrijdag werd vroeger geassocieerd met slechte gebeurtenissen. Zo zou Jezus op een vrijdag gekruisigd zijn, en werden publieke executies in Europa vaak op vrijdag uitgevoerd.
De combinatie van deze twee elementen heeft geleid tot het bijgeloof rondom vrijdag de 13e.
Wat betekent dit in de praktijk?
Hoewel vrijdag de 13e een slechte reputatie heeft, is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze dag daadwerkelijk meer ongeluk brengt dan andere dagen. Toch mijden sommigen belangrijke afspraken of vluchten op deze dag. In extreme gevallen leidt dit zelfs tot fobie: paraskevidekatriafobie, oftewel angst voor vrijdag de 13e.
Conclusie
Vrijdag de 13e komt gemiddeld 1 tot 3 keer per jaar voor, afhankelijk van hoe de kalender valt. Het is een interessante combinatie van wiskunde, geschiedenis en bijgeloof die deze dag zo bijzonder maakt. Of je nu gelooft in het ongeluk of niet, het blijft een fascinerend fenomeen dat onze kalender kleurt.