Wat gebeurt er met dieren in een meer wanneer de bliksem inslaat?

Hoe verspreidt elektriciteit zich in water?

Wanneer de bliksem inslaat, komt er een enorme hoeveelheid elektriciteit vrij in een fractie van een seconde. Water geleidt elektriciteit goed, zeker als het mineralen en zouten bevat, zoals vaak in meren het geval is. De stroom verspreidt zich vooral over het wateroppervlak, omdat elektriciteit de neiging heeft om de kortste weg te nemen en horizontaal uit te waaieren.

Het gevaar voor dieren vlak onder het oppervlak

De dieren die zich dicht bij het wateroppervlak bevinden, lopen het grootste risico. Wanneer de bliksem het meer raakt, verspreidt de stroom zich in de bovenste waterlagen. Vissen, kikkers of watervogels die daar net zwemmen of rusten, kunnen hierdoor een elektrische schok krijgen die dodelijk kan zijn. Hoe dichter een dier zich bij het inslagpunt bevindt, hoe groter de kans op schade of sterfte.

Voorbeeld uit de natuur

Er zijn gevallen gedocumenteerd waarin tientallen vissen tegelijk zijn gestorven na een blikseminslag in een vijver of meer. Deze dieren bevonden zich allemaal in de buurt van de inslag, terwijl diepere of verder gelegen dieren ongedeerd bleven.

Bescherming door diepte

Vissen en andere dieren die dieper in het meer leven, hebben doorgaans meer kans om een blikseminslag te overleven. De elektrische energie verspreidt zich namelijk het sterkst aan het oppervlak en verzwakt naarmate het dieper gaat. Dieren die zich op enkele meters diepte bevinden, ervaren veel minder van de elektrische lading en worden vaak niet geraakt.

Waarom de diepte belangrijk is

Net als mensen die veilig zijn in een auto tijdens onweer, omdat de stroom langs de buitenkant loopt, zijn vissen dieper in het water beter beschermd doordat de stroom de voorkeur geeft aan verspreiding langs het oppervlak.

Invloed op ecosystemen

Hoewel een enkele blikseminslag lokaal dodelijk kan zijn voor dieren in een meer, heeft het meestal geen grote invloed op het hele ecosysteem. Een meer bevat vaak duizenden vissen en andere dieren. De sterfte beperkt zich meestal tot de bovenste lagen en een relatief klein gebied rondom de inslag. Toch kan dit tijdelijk de voedselketen beïnvloeden, bijvoorbeeld door plotselinge sterfte van prooivissen.

Vergelijking met andere bedreigingen

Vergeleken met vervuiling, zuurstoftekort of droogte is blikseminslag een zeldzame en relatief kleine bedreiging. Het fenomeen is spectaculair om te zien, maar vormt meestal geen groot ecologisch probleem.

Conclusie

Wanneer bliksem inslaat in een meer, zijn vooral dieren aan het wateroppervlak kwetsbaar. Ze kunnen een dodelijke elektrische schok krijgen, zeker in de buurt van het inslagpunt. Dieren die dieper leven, blijven vaak ongedeerd doordat de stroom zich vooral verspreidt langs de bovenste laag van het water. Hoewel indrukwekkend, is blikseminslag meestal geen ramp voor het ecosysteem van een meer.