Hoe Amerikaans is filet americain?

Wat is filet americain?

Filet americain is een smeuïge, rauwe vleespasta gemaakt van fijn gemalen rundvlees, vermengd met onder andere mayonaise, mosterd, ui, kappertjes en kruiden. Het staat in Nederland en België al decennialang op de ontbijttafel, vaak als broodbeleg of als snack op toast. De naam doet vermoeden dat het gerecht uit de Verenigde Staten komt, maar dat is een misvatting.

De werkelijke oorsprong

Filet americain is in feite een variant op steak tartaar, een gerecht dat zijn wortels heeft in Frankrijk. Aan het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw werd steak tartaar populair in Europa. Belgische koks gaven hun eigen draai aan het recept en noemden het "filet americain". Het gerecht is dus vooral Belgisch van oorsprong, en niet Amerikaans.

Waarom dan ‘americain’?

De naam "americain" is waarschijnlijk gekozen om het gerecht een moderne en internationale uitstraling te geven. In de 20e eeuw werden termen als "à l’américaine" vaak gebruikt in de Franse keuken om iets een exotisch of trendy karakter te geven. Het woord had dus meer te maken met marketing en culinaire mode dan met daadwerkelijke Amerikaanse invloeden.

Het verschil met Amerikaanse gerechten

In de Verenigde Staten bestaat geen traditie van filet americain als broodbeleg. Amerikanen eten wel hamburgers en beef tartare, maar de smeerbare variant die wij kennen is daar onbekend. Voor een Amerikaan zou filet americain eerder vreemd of zelfs riskant lijken, omdat rauw vlees in de Amerikaanse keuken minder gebruikelijk is.

Voorbeelden van verwarring

Wanneer Amerikanen in België of Nederland filet americain proeven, zijn ze vaak verbaasd over de naam. Het gerecht lijkt meer op een Europese delicatesse dan op iets uit de Amerikaanse eetcultuur. Dit maakt het een interessant voorbeeld van hoe namen in de keuken misleidend kunnen zijn.

Culinair en cultureel belang

In Nederland en België is filet americain uitgegroeid tot een vast onderdeel van de eetgewoonten. Het wordt gegeten op brood, als voorgerecht of zelfs als snack in de horeca. Het gerecht illustreert hoe culinaire tradities zich ontwikkelen en hoe namen soms meer over cultuur en marketing zeggen dan over de werkelijke oorsprong.

Conclusie

Filet americain is dus allesbehalve Amerikaans. Het gerecht vindt zijn oorsprong in België en is sterk verwant aan de Franse steak tartaar. De naam is vooral een culinaire knipoog naar Amerika, maar de smaak en traditie zijn typisch Europees. Het is daarmee een mooi voorbeeld van hoe namen en gerechten door de jaren heen een eigen verhaal krijgen.